خبر مرگ دسته‌ای دیگر از دلفین‌ها

شهریورماه بود که رسانه‌ها خبری از “خودکشی” دلفین‌ها در آبهای جنوب در محدوده شهرستان جاسک پخش کردند. هنوز دلیل مرگ این دلفین‌ها مشخص نشده بود که خبر مرگ دسته‌ای دیگر از دلفین‌ها که در مجموع به حدود ‪۱۵۰‬دلفین می‌رسید، جامعه طرفداران محیط زیست و آبزیان را شگفت‌زده کرد.
به گزارش خبرنگار سایت پزشکان بدون مرز به نقل از ایرنا، در پی انتشار این اخبار کمیته‌ای متشکل از سازمان‌های محیط زیست، شیلات، کشتیرانی و بنادر، دامپزشکی و وزارت نفت تشکیل شد تا علل و عوامل این مرگ و میر دسته جمعی را مشخص کند.
همچنین در این میان کارشناسان بین‌المللی پستانداران دریایی و دلفین‌ها وابسته به موسسه اتحادیه جهانی حفاظت از طبیعت (‪ (IUCN‬نیز در کنار کارشناسان داخلی به فعالیت و مطالعه در خصوص علت این مرگ و میر مشغول شدند.
در ابتدای مطالعات دلایل مختلفی همچون صید و صیادی، شناورهای دریایی، آلودگی خلیج فارس و دربرخی نظرات ” خودکشی” به عنوان دلایل مرگ مورد بررسی قرار گرفت و دراین میان جسد چند دلفین برای کالبد شکافی و بررسی بیشتر به تهران منتقل شد.
به دنبال کنجکاوی مردم برای دانستن دلیل و یا دلایل اصلی این فاجعه زیست محیطی، نظرات متعددی ارائه شد که به اعتقاد عده‌ای از کارشناسان این نظرات غیر کارشناسی و عجولانه بود.
یکی از این نظرات، صید و صیادی را دلیل اصلی مرگ و میر دلفین‌ها عنوان کرد، در حالی که کارشناسان خارجی ‪۹۵‬تا ‪۹۸‬درصد علت مرگ و میر دلفین‌ها در جهان را در ارتباط با صید و صیادی می‌دانند.
در همین ضمن گروهی دیگر از کارشناسان معتقدند که “امواج شناورهای دریایی” (سونار) را باید عامل مرگ دلفین‌ها دانست.
ظاهرا رسیدن به نظر قطعی، پس از گذشت حدود دو ماه از این فاجعه دریایی، بازهم به زمان و بررسی بیشتری نیاز دارد.
در این راستا موسسه تحقیقات شیلات ایران کارگروهی یک روزه با عنوان “کارگاه هم‌اندیشی مروری بر علل مرگ‌ومیر دلفین‌ها در ایران و نگاهی به آینده” برگزار کرد که طی آن کارشناسان بخش شیلات، محیط زیست و استادان دانشگاه به ارائه نظرات خود در خصوص علت مرگ و میر دلفین‌ها پرداختند.
به اعتقاد کارشناسان در بسیاری از سواحل دنیا این پستانداران زیبا “ساحل گیر” شده و تعداد زیادی از آن‌ها تلف می‌شوند که عوامل این علت به دو دسته عوامل “طبیعی” و “انسانی” طبقه بندی شدند.
عوامل طبیعی شامل توفان، جریان‌های دریایی، جزر و مد در سواحل کم شیب، سواحل پرشیب ماسه‌ای، بیماری‌های عفونی و غیر عفونی، شکارگران، تغذیه از ناحیه ساحلی و مسمومیت در اثر شکوفایی مضر جلبکی است.
فعالیت صوتی اکتشاف نفت و گاز، اصوات ایجاد شده توسط رادار در کشتی های نظامی، آلودگی دریا، صید و صیادی و کشتیرانی از جمله عوامل انسانی عنوان شده است که به گفته کارشناسان در این فاجعه زیست محیطی تمام این عوامل مورد بررسی قرار گرفتند.

نظرات کارشناسان
رییس پژوهشکده اکولوژی خلیج فارس و دریای عمان در خصوص علت مرگ و میر دلفین‌ها معتقد است که به احتمال زیاد عامل اصلی مرگ و میر وجود امواج شناورها است که سیستم راداری این حیوانات را مختل می‌کند.
دکتر محمدصدیق مرتضوی افزود: تمام احتمالات از جمله آلودگی شیمیایی، صید و صیادی، بیماری، وجود گونه‌های سمی و امواج توسط کارشناسان مورد بررسی قرار گرفت.
وی ادامه داد: در نهایت چهار عامل اولیه به دلایل مختلف رد شد و دراین میان احتمال وجود امواج شناورها (سونار) به عنوان عامل قوی مورد بررسی قرار گرفت.
به گفته این کارشناس، وجود مقداری آلودگی شیمیایی و همچنین کادمیوم و جیوه در بدن این پستانداران به علت وزن زیاد و طول عمر بالا غیر طبیعی نیست و وجود انگل در شش دلفین‌ها نیز امری طبیعی است و در همه جای دنیا وجود دارد.
اما به گفته وی به عاملی که در این میان کمتر پرداخته شده، وجود امواج شناورها و ایجاد اختلال در سیستم راداری دلفین هاست که متاسفانه هیچ اقدامی درخصوص نتیجه این تشعشعات صورت نگرفته است.
مرتضوی در خصوص رد عامل صید و صیادی گفت: اگر دلفین‌ها بر اثر صید و صیادی تلف شده بودند باید علائمی از تور بر بدن آنها مشاهده می‌شد در حالی که هیچ گونه علامتی مشاهده نشده است همچنین در زمان کالبد شکافی نیز معده این جانوران خالی از غذا بود که این نشان می‌دهد آنها در پی خوردن طعمه در تور گرفتار نشدند.
وی تصریح کرد: البته نمی‌توانیم از مجموع تمام عوامل به یک علت مشخص برسیم، بلکه احتمالات را مطالعه می‌کنیم و قوی‌ترین آنها را مورد بررسی بیشتر قرار می‌دهیم.
مرتضوی، وجود سونار را احتمال بالایی دانست که می‌تواند عامل مرگ و میر باشد.
سرپرست بخش اکولوژی موسسه تحقیقات شیلات ایران می‌گوید احتمال مرگ و میر دلفین‌ها وجود رادارهای قوی است که از شناورها ساطع می‌شود.
دکتر حسین نگارستانی افزود: در واقع مرگ و میر دلفین‌ها در جهان زیاد اتفاق می‌افتد که عوامل مختلفی از جمله انسانی و طبیعی دراین رخداد نقش دارند.
وی یکی از عوامل طبیعی را که در مرگ دلفین‌ها نقش مهمی دارد، شیب و ماسه‌ای بودن ساحل عنوان کرد و گفت: ساحل ماسه‌ای، امواجی را که دلفین برای یافتن طعمه و یا راهیابی از خود ساطع می‌کند جذب می‌کند و جلوی انعکاس کامل آن را می‌گیرد بنابراین گاه حیوان با حداکثر سرعت حدود ‪۴۵‬کیلومتر در ساعت با ساحل برخورد می‌کند که این امر باعث شکستن پوزه و گاهی شکستن ستون فقرات می‌شود.
منبع:منبع سایت پزشکان بدون مرز - http://www.pezeshk.us
ابراهیم ندرلو مدیر سایت
بازگشت به صفحه اصلی مهندسی بهداشت محیط و صنعتی- سایت موِژ